برنج و چای، دو محصول شاخص لاهیجان، در کنار برخی انواع حبوبات، نقش مهمی در معیشت بسیاری از خانوارهای این منطقه دارند. با وجود سابقهی طولانی در تولید این محصولات، کشاورزان لاهیجانی سالهاست با مشکلاتی مانند نوسان قیمت، واردات بیرویه، کمبود حمایتهای دولتی و افزایش هزینههای تولید روبهرو هستند. برنجکاری به دلیل وابستگی شدید به آب، در سالهایی با خشکسالی یا کاهش منابع آبی دچار آسیب جدی شده است. از سوی دیگر، صنعت چای لاهیجان، که زمانی افتخار ملی محسوب میشد، در رقابت با چای وارداتی و کمتوجهی به فرآوری و بازاریابی مدرن، بخشی از جایگاه گذشتهاش را از دست داده است. حبوبات نیز بیشتر در مقیاس محدود و برای مصرف محلی کشت میشوند و تحتتأثیر شرایط بازار و تغییر الگوی تغذیه قرار گرفتهاند.
در کنار مسائل اقتصادی، تغییرات اجتماعی و زیستمحیطی نیز بر وضعیت این محصولات در لاهیجان تأثیر گذاشتهاند. مهاجرت جوانان از روستاها به شهرها، باعث کاهش نیروی کار کشاورزی شده و استمرار تولید را در برخی مناطق با چالش روبهرو کرده است. زمینهای کشاورزی بهتدریج به ویلا و کاربریهای غیرکشاورزی تبدیل میشوند و این روند، پایداری تولید سنتی را تهدید میکند. در عین حال، افزایش آگاهی مردم نسبت به مصرف مواد غذایی بومی و سالم، تا حدی موجب توجه دوباره به محصولات داخلی و احیای برخی شیوههای کشت سنتی شده است. آیندهی برنج، چای و حبوبات در لاهیجان به ترکیبی از سیاستگذاری هوشمندانه، مشارکت کشاورزان، و بازگشت تدریجی به ارزشهای بومی و پایداری محیطزیست وابسته خواهد بود.